Yaygın olarak deri çatlakları-cilt çatlakları olarak bilinen ‘Stria’ cildin aşırı gerilmesi sonucu cildin alt tabakalarında gelişen ve deri yüzeyinde görünür hale gelen yara izleridir. Deri çatlakları son derece yaygındır, kadınlarda iki kat daha sıktır. 5-50 yaş grubunda gözlenebilir ve görülme sıklığı %11-88 arasında değişmektedir. Hamilelik döneminde kadınların %90’ında gözlenmektedir.
Deri çatlakları genellikle hamilelik, ergenlik döneminde hızlı büyüme dönemlerinde veya ağırlık kaldırmak şeklinde spor yapanlarda, hızlı kilo alındığı veya hızla kilo kaybı gibi hızlı kilo değişimi gibi çeşitli fizyolojik durumlarda gelişir.
Ergenlik döneminde görülen deri çatlakları kızlarda üst bacak, alt bacak, kalça ve göğüslerin üzerinde, erkeklerde ise genellikle bel bölgesinde, kalçada ve üst bacak bölgesinde oluşur.
Gebelikte gözlenen deri çatlakları; son üç ayda belirir, sıklıkla karın, meme ve üst bacak bölgesinde gözlenir.
Gebelikte gözlenen deri çatlakları için risk faktörleri:
- Ailesel yatkınlık,
- Genç yaşta gebe kalmak,
- Gebelikte kilo artışının fazla olması,
- Karın büyüklüğü ile (kilolu bebek, amniyon suyunun çok olması veya çoğul gebelikler) ile ilişkilidir.
Deri Çatlakların Önlenmesi ve Tedavisi:
Deri çatlakları genel sağlık açısından önemli olmamakla birlikte, etkilenen bireylerde özellikle de kadınlarda kozmetik endişe yaratan bir durumdur.
Önlemek için;
1. Deri çatlaklarında ilk olarak riskleri iyi belirlemek ve hastayı bu risk faktörleri konusunda bilinçlendirmek son derece önemlidir.
2. Gebelik döneminde kremler 12. Gebelik haftasından itibaren başlanmalıdır.
3. Özellikle; Centella asiatica içeren kremler (trofolastin), C vitamini, E vitamini, kuşburnu yağının etkili olduğu çalışmalarda tespit edilmiştir.
Yaygın bir şekilde kullanılan badem yağı, kakao yağı, zeytinyağının etkinliğine dair bilimsel çalışmalarda yeterli olumlu sonuçlar alınamamıştır.
Özellikle gebelikte kremlerin masaj yaparak uygulanması deri çatlağı oluşumunu azalttığı bilinmektedir.
Tedavi İçin;
Dermapen, Scarlet-X, Kimyasal Peeling, Lazer Tedavileri, PRP, Mezoterapiler uygulanmaktadır. Özellikle erken evrede pembe mor evresinde tedavi yapılırsa tedavi etkinliği artmaktadır.
Her yaş grubunda ve emzirme dönemlerinde uygulanacak olan tedavi seçenekleri mevcuttur. Ve deri çatlaklarının hem pembe mor evresinde, hem de beyaz evresinde tedavi seçenekleri vardır. Ama erken dönemde pembe-mor evresinde tedavi uygulanırsa tedavi etkinliğini artıracağı özellikle bilinmelidir.
REFERANSLAR:
Lokhande AJ, Mysore V. Striae Distensae Treatment Review and Update. Indian Dermatol Online J. 2019;10(4):380-395.
A Hague, A Bayat .Dermatology,Therapeutic targets in the management of striae distensae: A systematic review. J Am Acad Dermatol. 2017 Sep;77(3):559- 568.e18.
Yu Y, Wu H, Yin H, Lu Q. Striae gravidarum and different modalities of therapy: a review and update. J Dermatolog Treat. 2022 May;33(3):1243-1251
Forbat E, Al-Niaimi F. Treatment of striae distensae: An evidence-based approach. J Cosmet Laser Ther. 2019;21(1):49-57.
Ud-Din S, McGeorge D, Bayat A. Topical management of striae distensae (stretch marks): prevention and therapy of striae rubrae and albae. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2016 Feb;30(2):211-22.
